Μάρτιν Χάιντεγκερ: Ένας φιλόσοφος γοητευμένος από την ωμή βία του Χίτλερ

Το άλλο πρόσωπο

Μπορεί να είναι γνωστό ότι ο Γερμανός φιλόσοφος Μάρτιν Χάιντεγκερ, ήταν μέλος του κόμματος του Χίτλερ από το 1933 και παρέμεινε σε αυτό μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η μυστική αλληλογραφία με τον αδελφό του όμως, που θα δημοσιευτεί σε λίγες μέρες, δείχνει και το πόσο γοητευμένος ήταν από τον Φύρερ.

Για δεκαετίες, πολλοί μελετητές του Μάρτιν Χάιντεγκερ μιλούσαν για έναν απολίτικο φιλόσοφο, αποκομμένο από τον υπόλοιπο κόσμο που είχε διαπράξει ένα «στιγμιαίο» λάθος.

Ένα πέπλο μυστηρίου κάλυπτε όμως πάντα την αλληλογραφία μεταξύ του Μάρτιν Χάιντεγκερ και του αδερφού του, ενώ πριν από λίγα χρόνια αίσθηση προκάλεσε η δημοσίευση των «Μαύρων Τετραδίων», στα οποία διαφαίνεται καθαρά, ότι ο αντισημιτισμός συνιστούσε βασικό χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας του.

Η αλληλογραφία που βλέπει το φως της δημοσιότητας  αποτελεί σύμφωνα με όσους έχουν διαβάσει ήδη το περιεχόμενο της, το κλειδί για την πλήρη κατανόηση του τι ακριβώς πίστευε ο φιλόσοφος, καθώς μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν καθόλου αναφορές του ιδίου για την συμμετοχή του στο εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Χίτλερ.

Οι επιστολές, αποσπάσματα των οποίων δημοσιεύει η γερμανική εφημερίδα Zeit, συνιστούν ότι ο Γερμανός φιλόσοφος ήταν γοητευμένος από την ωμή βία του Φύρερ, εμμονικός με την «γερμανικότητα», εχθρός των Εβραίων, περιφρονητικός απέναντι στις γυναίκες κι ανίκανος να ακούσει οποιονδήποτε δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό του.

Από τα τέλη του 1931 ο 43χρονος τότε Χάιντεγκερ στέλνει το βιβλίο του Χίτλερ, «Ο Αγών μου», στον αδερφό του και επαινεί το «εξαιρετικό πολιτικό ένστικτο του Χίτλερ». Ο αδερφός του Φραντς, τραπεζικός υπάλληλος, πέντε χρόνια μικρότερος από τον Χάιντεγκερ, μέχρι εκείνη την περίοδο δεν έχει δείξει κανέναν ενθουσιασμό για τα ιδεώδη του εθνικοσοσιαλισμού. Ο Χάιντεγκερ ενθαρρύνει τον αδερφό του να ενταχθεί στο κόμμα των Ναζί και πιστεύει ότι για όποιον δεν αντιλαμβάνεται το μέγεθος του Χίτλερ, του «αξίζει να συνθλιβεί στο χάος». Ο ναζισμός θα γοητεύσει τελικά και τον Φραντς, χάρη στα γράμματα του αδερφού του.

Σε επιστολή του στις 28 Οκτωβρίου 1932, σημειώνει στον αδερφό του ότι παρά τις «δυσάρεστες υπερβολές των Ναζί, πρέπει να υποστηρίξω αυτούς και τον Χίτλερ», και του στέλνει την τελευταία ομιλία του Χίτλερ.

Μέσω της αλληλογραφίας βλέπουμε ότι ο Χάιντεγκερ ενθουσιάστηκε από το γεγονός της κατάληψης της εξουσίας από τον Χίτλερ. Το μοναδικό παράπονο του νέου τότε Πρύτανη στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, ήταν ότι λόγω της αποπομπής Εβραίων συναδέλφων του, είχε πλέον περισσότερη δουλειά. Οι «ζοφερές» μέθοδοι του νέου καθεστώτος είναι αμελητέες για αυτόν, μπροστά στα «μεγάλα σχέδια» του Φύρερ.

Σε επιστολή του την 13η Απριλίου του 1933 παραληρεί μάλιστα από ενθουσιασμό: «Ο λαός μας και το Ράιχ μετασχηματίζονται και όποιος έχει μάτια να δει, αυτιά να ακούσει και μια καρδιά να χτυπάει, νιώθει αυτή τη δύναμη και τη βαθιά έξαρση. Είμαστε και πάλι αντιμέτωποι με μια μεγαλειώδη πραγματικότητα, την οποία οφείλουμε να κάνουμε πράξη με τρόπο ώστε να πάρει τη θέση της στον πνευματικό κόσμο του Ράιχ και στην μυστική αποστολή της γερμανικότητας.»

Στις 4 Μαΐου του 1933 και ενώ μόλις έχει γίνει μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, εξηγεί στον αδερφό του: «Μην βλέπεις τι υπάρχει κάτω από το κίνημα, αλλά τις απόψεις του Φύρερ και τα μεγαλειώδη σχέδιά του. Χθες έγινα μέλος του NSDAP (Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα) όχι μόνο από εσωτερική πεποίθηση, αλλά από καθαρή συνειδητοποίηση ότι είναι ο μοναδικός τρόπος για να επιτευχθεί η καθαρότητα και η διευκρίνηση του όλου κινήματος. Και εάν εσύ δεν είσαι έτοιμος να προσχωρήσεις τώρα στο κόμμα, θα σε συμβούλευα ωστόσο να προετοιμάσεις τον εαυτό σου και να το κάνεις, χωρίς καμμία ανησυχία για το εάν θα ασχοληθείς με κατώτερα και λιγότερο ευχάριστα θέματα που ενδέχεται να πέσουν στην αντίληψή σου...»

Ο όρος γερμανικότητα επαναλαμβάνεται συνέχεια στα γράμματα του Χάιντεγκερ, αφού στις 29 Ιανουαρίου 1943 και ενώ η μάχη του Στάλινγκραντ έχει μόλις τερματιστεί, ο Γερμανός φιλόσοφος εκφράζει την ανησυχία του επειδή ο «μπολσεβικισμός και ο αμερικανισμός, που σύμφωνα με αυτόν βασίζονται σε μία ενιαία ουσία, καταστρέφουν την γερμανικότητα».

Αλλαγή κλίματος αλλά όχι πεποιθήσεων καταγράφεται στις 23 Ιουλίου 1945, όταν απαντά στο ερωτηματολόγιο της Επιτροπής Κάθαρσης που έχει συσταθεί από τις γαλλικές κατοχικές δυνάμεις: «Όλα πήγαν καλά. Δεν είναι ακόμα σαφές τι πρόκειται να κάνουν οι Γάλλοι. Δεν μου φαίνεται όμως ότι έχουν σκοπό να με απομακρύνουν από τα καθήκοντά μου. Εδώ το κυνήγι μαγισσών διεξάγεται από τους πολιτικούς κεντρώου κόμματος άσχετα εάν πρόκειται για θεολόγους ή για λογικούς ανθρώπους. Όλο όμως αυτό είναι θλιβερό και χειρότερο και από την εποχή των Ναζί».

Λίγο μετά τον πόλεμο, ο Χάιντεγκερ εκτιμά ότι η αναγκαστική εκδίωξη των Γερμανών από την ανατολική χώρα «ξεπερνά όλες τις φρικαλεότητες που διαπράττονται και διαπράχθηκαν νωρίτερα, ανεξάρτητα από αυτά που "ζήσαμε" την περίοδο 1933-45».

Τον Ιούλιο του 1945 μερικοί από αυτούς που «βγήκαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης» -προφανώς εννοεί τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος - στεγάζονταν στο διαμέρισμα των Χαίντεγκερ. «Δεν είναι ευχάριστο», γράφει στον αδερφό του σχετικά με το γεγονός αυτό, ο πιο γνωστός Γερμανός φιλόσοφος του 20ου αιώνα.

Δεν είναι ευχάριστο κι ότι πίστευε αυτά που πίστευε…

http://tvxs.gr/news/prosopa/martin-xaintegker-enas-filosofos-goiteymenos-apo-tin-omi-bia-toy-xitler-0