Η ΑΓΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ

    Η αγία Ολυμπιάδα υπήρξε μία δεσπόζουσα προσωπικότητα στο χώρο της Εκκλησίας και μάλιστα ασυνήθιστων διαστάσεων. Στενή συνεργάτρια της γιγαντιαίας προσωπικότητας του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Τα κείμενα που ασχολούνται με τον ι. Χρυσόστομο κάνουν εκτενή αναφορά και σ’ αυτήν. Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Νικηφόρος Κάλλιστος παρομοιάζει την Ολυμπιάδα με την αγία Θέκλα, στενή συνεργάτρια του αποστόλου Παύλου.

    Η κατά σάρκα καταγωγή της αριστοκρατική. Ο παππούς της Αβλάβιος αναδείχθηκε σε κυβερνήτη της περιοχής Ασίας και Θράκης, ενώ η ομώνυμη θεία της παντρεύτηκε τον βασιλιά της Αρμενίας Αρσάκη. Γονείς της Ολυμπιάδας ήταν ο Σέλευκος και η Θεοδοσία, αδελφή του διάσημου Αμφιλοχίου, επισκόπου του Ικονίου.

    Η κατά πνεύμα και αρετή εξέλιξη της σπουδαία. Μάλιστα κατά τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, αυτή η κατά πνεύμα και αρετή εξέλιξη αποτελεί την πνευματική μας γενεαλογία, την κατά Θεό θα λέγαμε καταγωγή μας, και μπορούμε να καυχώμεθα εν Κυρίω γι’ αυτήν μάλλον, παρά για την κατά σάρκα καταγωγή μας. Ας δούμε τα στοιχεία αυτής της πνευματικής καταγωγής.

   *      *      *

    Μένει ορφανή σε μικρή ηλικία και από τους δύο γονείς της και την κηδεμονία της αναλαμβάνει ο συγγενής της Προκόπιος, έπαρχος Κων/πόλεως. Ενώ όμως χάνει τους γονείς της και μένει απροστάτευτη και ακαθοδήγητη, ο Θεός στέλνει στην Κων/πολη τον Γρηγόριο το θεολόγο ως αρχιεπίσκοπο κατά τα έτη 379-381. Η Ολυμπιάδα που γεννήθηκε το 368, ήταν τότε ηλικίας δώδεκα έως δεκατριών ετών και δέχθηκε την ευεργετική επίδραση των περίφημων θεολογικών του  λόγων. Πάντοτε τα πλην έχουν και τα αντίστοιχα συν στην ιστορία του Θεού. Τα μειονεκτήματα συνοδεύονται και από πλεονεκτήματα. Αλήθεια, τη σπουδαία και ανεπανάληπτη ευκαιρία για ένα νεαρό κορίτσι, να σφραγισθεί ο χαρακτήρας του ανεξίτηλα από ένα κολοσσό της θεολογίας, της ρητορείας, της θύραθεν και της θείας γνώσεως! Και στερημένο από την συντροφιά και την βοήθεια των γονέων του, να παραδοθεί -σαν πονεμένο και πεντάρφανο που ήταν- στην πλήρη απορρόφηση και εντρύφηση της διδασκαλίας του Γρηγορίου. Και δεν ήταν απλώς ακροάτρια του μεγάλου πατρός αλλά υπήρξε και προσωπική σχέση και σύνδεσμος. Διότι αργότερα το 386, όταν η Ολυμπιάδα ήταν 18 ετών και παντρεύτηκε τον Νεβρίδιο έπαρχο της Κων/πόλεως, ο Γρηγόριος, που είχε αυτοεξορισθεί λόγω της αθλίας στάσεως των συνεπισκόπων του και δεν μπόρεσε να παραστεί στο γάμο της,  αφιέρωσε σ’ αυτήν «ένα θαυμάσιο ποίημα, πραγματικό γυναικείο καθρέπτη, που παρουσιάζει το ιδεώδες πρότυπο της έγγαμης γυναίκας».

    Τα βάσανα όμως και οι δοκιμασίες συνεχίζονται. Ο Νεβρίδιος πεθαίνει γρήγορα και η Ολυμπιάδα μένει χήρα. Ήταν τόσο γρήγορος ο χαμός του,  που ο εκκλησιαστικός ιστορικός Παλλάδιος γράφει· «λέγεται αμίαντος κεκοιμήσθαι παρθένος». Η Ολυμπιάδα αρνήθηκε επίμονα να παντρευτεί ξανά, τον Ελπίδιο, που της πρότεινε ο ίδιος ο αυτοκράτορας, ο μέγας Θεοδόσιος. «Αν ο Θεός ήθελε να συζώ με άνδρα, δεν θα μου έπαιρνε τον πρώτο» απάντησε· και πήρε την αμετάκλητη απόφαση να αφιερωθεί στην Εκκλησία.

    Ο διάδοχος του Γρηγορίου, ο Νεκτάριος, την χειροτόνησε τότε διακόνισσα σε ηλικία 25 ετών, το 393. Με την ευκαιρία αυτή δώρισε στην Εκκλησία μεγάλα χρηματικά ποσά και κτήματα.

    Τον Νεκτάριο διαδέχεται ο άγιος Χρυσόστομος, με τον οποίο συνδέθηκε ιδιαίτερα η Ολυμπιάδα. Παρέδωσε τότε στην Εκκλησία και τα υπόλοιπα στοιχεία της περιουσίας της και έγινε κτίτωρ μοναστηριού, δίπλα στον καθεδρικό ναό, όπου συγκέντρωσε πλήθος αφιερωμένων γυναικών. Μαζί της ήταν η Πενταδία χήρα ενός στρατηγού, η Καρτερία, η Χαλκιδία. Με τη βοήθεια αυτών των γυναικών, ο ι. Χρυσόστομος επιδόθηκε σε πολύπλευρο και ευρύ έργο κοινωνικής προνοίας, ιεραποστολής, και διεκκλησιαστικών σχέσεων. Ένα ιδιαίτερο έργο, που ανέλαβε επιπλέον η Ολυμπιάδα, ήταν να προετοιμάζει τα εφόδια που χρειαζόταν ο άγιος Ιωάννης για τη λιτή διαβίωσή του.

    Ο Χρυσόστομος εξορίζεται τον Ιούνιο του 404 από την Κων/πολη και η Ολυμπιάδα μένει αυτή τη φορά πνευματικά ορφανή. Αυτή η ορφάνια ήταν φοβερή· για να την κατανοήσουμε ας θυμηθούμε τι κραύγαζαν απελπισμένα οι πιστοί, όταν εξοριζόταν ο Χρυσόστομος· «καλύτερα να σβήσει ο ήλιος παρά να μας πάρουν τον Χρυσόστομο». Γι’ αυτό  η Ολυμπιάδα δεν μπόρεσε ποτέ να την αντέξει. Προσπάθησε  με τις γνωριμίες που είχε να ανατρέψει την απόφαση ή να φέρει τον Χρυσόστομο πιο κοντά στην Κων/πολη, όμως δεν το κατάφερε. Έτσι επιχείρησε να μεταβεί κοντά στον εξόριστο εκκλησιαστικό ηγέτη, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να εξορισθεί στην Νικομήδεια. Έτσι γνώρισε και το πνευματικό αγαθό της εξορίας.

    Και έρχονται τα συν του Θεού να αντισταθμίσουν τα πλην του χωρισμού. Ο Χρυσόστομος, για να παρηγορήσει και να εμψυχώσει την αφοσιωμένη συνεργάτιδά του, γράφει 17 υπέροχες επιστολές προς αυτήν, που είναι αριστουργήματα του αγίου Πνεύματος και που παρέχουν τη δροσιά και την θαλπωρή συγχρόνως, αιώνες τώρα, σε αναρίθμητες ψυχές. Όπως η φυλάκιση του Παύλου και η πνευματική ορφάνια των εκκλησιών και των επί μέρους πιστών μας χάρισαν τις επιστολές της αιχμαλωσίας (Εφεσίους, Φιλιππησίους, Κολασσαείς, Φιλήμονα), έτσι η εξορία του Χρυσοστόμου και η ορφάνια της Ολυμπιάδας χάρισαν τη πνευματική ποδηγέτηση σε αναρίθμητους ορφανούς και απελπισμένους πιστούς. Πόσα οφείλουμε στην εξορία του Χρυσοστόμου και στην αθυμία της Ολυμπιάδας! Ήταν από τις μεγαλύτερες τους προσφορές.

    Ο κατατρεγμός του αγίου Χρυσοστόμου συνεχίζεται και οι  συνεχείς μετακινήσεις του -κουραστικές και μαρτυρικές- τον φέρνουν όλο και μακρύτερα από την Κων/πολη. Εξαντλημένος πεθαίνει καθ’ οδόν στα Κόμανα, στις 14 Σεπτεμβρίου 407. Πεθαίνοντας τα χείλη του ψιθυρίζουν τις αγαπημένες του λέξεις· «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Η πιστή αλλά και ευαίσθητη Ολυμπιάδα δεν αντέχει και τον ακολουθεί. Η Εκκλησία τιμά την μνήμη της στις 25 Ιουλίου.

    Βλέποντας τις ευλογίες, που προκύπτουν από τις τραγικές καταστάσεις της ζωής, ας αναφωνήσουμε και εμείς μετά από τόσους αιώνες· «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν».

 

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

http://amethystosbooks.blogspot.gr/